‘‘सिया डाले रे सिया डाले रे…
सिया डाले राम गले जयमाला…
सिया डाले…
रामचन्द्र दुलहा बन आये,रामचन्द्र दुलहा बन आये…
वाह…लछुमन रे वाह…लछुमन रे’’
नेपालगञ्ज : यो मौलिक गीत मधेसको शहर तथा गाउँ देहातमा होलिका बेला गाईने प्रचलित गीत हो । यो ‘धमार’ गीतहो । जसलाई होलीका अवसरमा श्रद्वा र भक्तिभावले गाईने गरिन्छ ।
यस समयमा यहाँ चौताल, डेढ ताल, उलारा, धमार तथा फागलगायतका परम्परागत गीतहरु गाईने प्रचलन छ । यसरी गाईने गीतहरुमा भक्ति तथा प्रेमभाव हुन्छ । यद्यपी फाग गीतमार्फत भने होलिकालाई गालि गरिन्छ ।
यस्ता सबै खालका गीतहरुमा सम्पुर्ण जीवन÷जगतका कुराहरु समेटिने यस समुदायका अगुवाहरु बताउछन् । यस्ता गीतहरु गाउन उनिहरु ढोल, मजिरा र झोक्काको समेत वाद्यवादनका रुपमा प्रयोग गर्ने गर्छन् । नेपालगञ्जमा भने धमार अत्यधिक रुचाईने स्थानीय नरेस सिङं ठाकुर बताउछन् ।
धमार नेपालगञ्जमा अत्यधिक रुचाईने गरिन्छ । होलीका अवसरमा यहाँका हरेक जसो घर तथा मन्दिरमा खुवै गाईन्छ । स्थानीय सुशीला बैश्यकाअ नुसार यो गीत यहाँयति रुचाईन्छ कि, उस्तै परे महिलाहरु घरै जान नपरे हुन्थ्यो भन्छन् । ‘यस्ता गीतहरुले भगवान पनि हाम्रो नजिक आउछन् । अनि हाम्रो मन पनि भक्तिभावले भरिन्छ । यसै अवसरमा हाम्रो भेटघाट पनि हुन्छ’–सुशीला भन्छिन् ।
नेपालगञ्ज साँस्कृतिक रुपमा अवध क्षेत्र हो । यहाँ होली मनाउने आफ्नै संस्कार र परम्परा छ । अवध संस्कृतिमा होलीको विषेश महत्व छ । यस समयमा यहाँका हरेक घरहरुमा ‘गोझिया–कचौडी’ नमकिन, पापड, कचरी जस्ता पकवानहरु पाक्ने गर्दछन् ।
होलिको अघिल्लो रात यहाँ होलिका दहन हुने गर्दछ । यस दिन उनिहरुले साँझ चुल्हो बाल्दैनन् । यसकारण होलिका दहन गर्ने दिन विहानै यहाँखाने कुराको सबै बन्दोबस्त गरिसकिएको हुन्छ । होलिका दहन गर्नुभन्दा केहि दिन अघिदेखि नै अवध समुदायका महिलाहरु गोबरको ‘बल्ला’ बनाउछन् । जुन ‘बल्ला’ होलिका दहनको बेला आगोमा आहुति दिने चलन छ ।
स्थानीय संगिता वैश्य होलीमा रंग र ‘गोझिया–कचौडी’ का माध्यमबाट भए–गरेका सबै दुख÷पीडा मनको मैलो मेटाउने गरेको बताउछिन् ।