दिनभर कार्यालयको काम अनि सांझमा भलिबल खेलमा ब्यस्त २५ वर्षको उमेरसम्म राकेश श्रीबास्तवको दैनिकी यसरी नै चलेको थियो । कार्यालयको काम पछि भलिबल खेल्ने बानी ‘लत’ जस्तै गरी बसिसकेको थियो । लक्का जवान र ‘आफ्नै खुट’मा उभिएको भए पनि राकेशले बिवाहका बारेमा भने सोचेका थिएनन् । कार्यालयको काम र भलिबल मोहले गर्दा सायद उनमा यो सोंच आएन् । तर राकेशको घरमा भने उनको बिहेको कुरा चल्न सुरु भइसकेको थियो ।
एकदिन बुवा, आमाले राकेशलाई बिवाह गर्ने उमेर भइसकेको स्मरण गराउ“दै तयारीमा जुट्न भने । बुवा र आमाका अज्ञाकारी छोरा राकेशले अरु केही कुरा सोचेनन्, हुन्छ भनिदिए । ‘हुनेवाला दुलही हेर्न जाने’ कुरा चल्यो तर राकेशले घरका अभिभावकहरुलाई ‘तपाईहरुले हेरे पुग्छ’ भनिदिए । खासगरी बहिनीलाई त उनले ‘तिमि गएर हेर, तिमिलाई जस्तो लाग्छ, त्यही मान्छु’ भनिदिए । बहिनी लगायतका अभिभावकले ‘हुनेवाला दुलही हेरे’ सबैलाई राम्रो लाग्यो । अभिभावकले हुन्छ भनेपछि राकेशले बिहे अघि आफ्नो हुनेवाला जीवन साथीलाई एकपटक नहेरी रोजे । ‘त्यो बेला अहिलेके जस्तै लभसबको चक्कर नहुने थिएन । तै पनि हाम्रो परिवारिक संस्कार भने फरक थियो । मैले अभिभावक कै बिश्वासमा जीवन साथी रोजे । मैले मात्र होइन, मेरो दुलहीले पनि मलाई नहेरी आफ्नो जीवन साथी रोजिन् ।’
२६ वर्षको उमेरमा र २०४३ सालको उमेरमा राकेशले भारत उत्तर प्रदेशकी रागिनीलाई जीवन साथीका रुपमा भित्राए । ‘म र उनले ( रागिनी)ले मण्डप मै एकअर्काको अनुहार हेर्ने र जान्ने मौका पाएका थियौं ।’– राकेश बिहेको दिनलाई सम्झिदै भन्छन्,–‘यस्तो अनुभव सायद कमैलाई प्राप्त हुन्छ ।’ बिहे अघि एकपटक नहेरी र नभेटी जिवन साथी रोज्ने कुरा चुनौतीपुर्ण थिएन त ? भन्ने प्रश्नको जबाफमा राकेश भन्छन्,–‘चुनौतीपुर्ण पक्कै छ । तर मेरो हकमा थिएन । हामी दुबैका परिवार शिक्षित र बुझेका थिए । हामी प्रति अभिभावकको र अभिभावकप्रति हाम्रो बिश्वास थियो । एकअर्काप्रति बिश्वासघात गर्दैनौं भन्नेमा ढुक्क थियौ । जसका कारण हामीलाई केही अफ्ठ्यारो लागेन ।’ अभिभावकको त्यही बिश्वासले जिवनसाथी बनेका राकेश र रागिनीको यो जोडीको बिहे भएको तीस बर्ष पुगेछ । यतिका बर्षसम्म अभिभावकको त्यो बिश्वास कमजोर होइन झन् बलियो बन्दै गएको दुबैको निष्कर्ष छ । ‘हामी जोडिमा बांधिने अभिभावकको त्यो निर्णयमा घात हुने काम हामीले गरेका छैनौ । अभिभावकको त्यो निर्णय जसलाई हामी दुबैले स्वीकार गरेका थियौ, त्यो शतप्रतिशत भन्दा अझ बढि ठिक रहेछ ।’–राकेश र रांगिनीको बुझाई छ ।
यसक्षेत्रकै चर्चित शिक्षासेवी पशुपति दयाल श्रीवास्तब र सुर्यकुमारीका छोरा राकेश श्रीबास्तवको जन्म २०१२ सालमा बा“केको नरैनापुरमा भएको थियो । उनको परिवार सबै एकेडेमीक फिल्डमा थिए । तर राकेश भने अपबादमा भलिबल खेलाडी बन्न पुगे । नेपालगन्जको नारायणी हाईस्कुलमा कक्षा ८ मा पढ्दादेखि नै उनी भलिबल खेलाडी बनिसकेका थिए । बुवा सोही स्कुलका हेडसर हु“दा उनलाई भलिबल खेल्न सहज भयो । ‘स्कुलको प्रांगणमा सरहरुले भलिबल खेलेको देखेपछि मलाई रहर लागेको थियो ।’–राकेश भन्छन् । त्यही रहरले राकेशलाई भेरी अन्चलमात्र मात्र होइन देशकै राम्रो भलिबल खेलाडीका रुपमा चिनाएको छ । दिपक सापकोटासंग भारतीय शहरहरुमा भलिबल खेल्न गएको सम्झनाहरु अहिले जातै छन् । उनकै नेतृत्वमा २०३० सालमा राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा भेरी अन्चलले सहभागिता जनाएको थियो । त्यसबेला ठूलै पदक पाउन नसकेपनि २०३२ सालदेखि २०४० सालपछि भने भेरी अन्चल निरन्तर किर्तिमानी राखेको थियो । त्यसबेला सम्म राकेश राष्ट्रिय खेलाडीका रुपमा चिनिसकेका थिए । भलिबल खेल्नकै लागि उनी रसिया, चाईना जस्ता देशहरु गइसकेका छन् । रसिया जांदा त राष्ट्र बैंकको करार जागिर नै उनले छाडेका थिए । रसियामा भलिबल प्रशिक्षणमा जानका लागि बिदा नदिएपछि उनले त्यो जागिरबाट राजिनामै दिएको थिए । ‘भलिबलप्रति एकप्रकारको लत नै थियो भन्दा हुन्छ’–राकेश भन्छन् ।
भलिबल खेलसंगै राकेशको शैक्षिक र सरकारी सेवामा क्यारियर पनि बनाउदै थिए । उनले २०३६ सालमा शिक्षा सेवामा जागिर सुरु गरे । शाखा अधिकृत हु“दै जिल्ला शिक्षा अधिकारीका रुपमा २०७० सालमा उनी सेवा निबृत भएका छन् । सरकारी सेवाबाट बिदाई भएको जीवन उनले जीवनसाथी रांगिनी लगायत परिवार , खेल, समाजसेवा सर्मपित गरेका छन् । राकेशकी जीवनसाथी रागिनी ग्रामिण विकास बैंकमा उपनिर्देशकको पदमा कार्यरत छिन् । राकेश बिहान रागिनीलाई अफिस छोड्न जान्छन् । घरको कामका सहयोग गर्छन । राकेश भन्छन्,–‘जागिरे जिवनमा मैले मेरी जीवन साथीका लागि गर्न नसकेको सहयोग अहिले गर्दैर्छु ।’
बिहे पछि यो जोडी लामो समय संगै बस्नै पाएन । जागिरका सिलसिलामा राकेश कहिले कुन जिल्ला त कहिले कुन जिल्ला गइरहनुपर्ने । यता परिवारिक जिम्मेवारी पनि सम्हाल्नुपर्ने । रागिनीले पनि श्रीमानसंगै संधै गइरहनुभन्दा परिवारिक जिम्मेवारी सम्हाल्नने उचित ठानिन् । राकेश भन्छन,–‘अरु जस्तो हुन्थिन भने म मेरो श्रीमानसंगै जान्छु भन्थिन होला तर उनले परिवारप्रतिको जिम्मेवारी पनि महसुस गरिन । बुवा, आमा, भाई, बुहारी, छोरा, छोरीको हेरचाह गरिन् ।’ रागिनी शिक्षित परिवारकी पढेलेखेकी महिला थिईन । उनमा पनि जागिर खाएर बस्न चाहाना नभएको भने होइन तर श्रीमानको ‘सर्पोट’का लागि उनले परिवारलाई नै हेरिन । ‘मैले गर्न नसकेको आधा काम रागिनीले गरिदिन । नत्र मेरो मात्र क्यारियर बन्थ्यो तर घर बन्ने थिएन’– कुराकानीको घरमा जीवनसाथी रागिनीलाई हेर्दै मुस्कुराउदै राकेशले भने,–‘बिश्वास र समझदारी भनेको यही होला सायद ।’ एक छोरा र छोरी हुर्किदै गएपछि र ससुराको सुझाव पछि भने रागिनी पनि जागिरसंग जोडिईन ।
बिहे भएको ३० बर्षे समयमा लामो समयसंगै बस्न नपाएको जोडी अहिले पनिसंगै छन् । मुस्कुराउदै दुबै जना भन्छन,–‘साच्चिकै भन्नुहुन्छ भने भर्खरका जोडी जस्ता भएका पो छौ त हामी ।’ राकेश रागिनीलाई छाड्न हाफपैन्ट मै मोटरसाईकलमा हुईकिन्छन्, उनी । भन्छन्,–‘जीवनसाथीलाई मोटरसाईकलमा राखेर अफिसमा पु¥याउदा आनन्द लाग्दो रहेछ ।’ अभिभावको बिश्वासले जोडिएको यो सम्बन्धप्रति दुबैको कुनै गुनासो छैन । बैबाहिक सम्बन्धमा प्रगाढ बनाउन के गर्नुपर्ला ? दुबैको एउटै जबाफ छ,–‘समझदारी, बिश्वास गरे पुग्छ ।’ छोराछोरीहरु आर्कषक जागिरमा जोडिएर ‘सेटल’ भएका छन् । राकेश पुन खेलक्षेत्रको सेवामा जोडिन चाहान्छन् । ‘कहिले काही गाउ जान्छनु र खेतीपाति हेर्छु ।’

खेलाडि र सरकारी जागिरे जीवनसंग लामो समय विताएका नेपालगन्जका राकेश श्रीबास्तबसंग खेलाडि जीवन र सरकारी जागिरबाट प्राप्त अनुभवका बारेमा गरिएको कुराकानीको आधारमा तयार पारिएको हो ।  प्रस्तुती : कमल डाँगी / सदरलाइनडटकम