कोहलपुर (बाँके) : बाँके कोहलपुर–२ कि रमणी थारु सामान्य गृहणी किसान हुन । श्रीमान र तीन छोरा गरी पाँचजनाको परिवार लामो समयदेखि तरकारी खेतीगर्दै आएको भए पनि परम्पारगत खेती गर्दा भने जति आम्दानी नहुँदा पेशा नै परिवर्तन गर्ने सोचमा थिईन ।
उनले दुईवर्ष अघि ‘सम्बर्धन परियोजना’ले आफु जस्ता किसानलाई खोजी गर्दै आएपछि समुहमा आबद्ध भएको बताईन । उनले भनिन–‘ सुरुका दिनमा त समुहमा बस्ने, बचत गर्न सिकाउने होला बचत गर्ने सकियो भन्ने सेचेकी थिए । तर, फरक रहेछ परियोजनाले हामीले गर्दै आएको खेती प्रणालीमा परिवर्तन ल्याउन प्रविधिसंग जोडने विभिन्न उपकरण र तालिम दियो । यसले हाम्रो दिनाचार्य नै फेरिदियो ।’
रमणीका श्रीमान शान्तराम थारुले पहिला कति उत्पादन भयो, कस्तो फल्यो लेखा जोखा नहुने गरेको बताए । उनले भने–‘ पहिला जसो तसो खेती गरिन्थ्यो । उत्पादन कति भयो बिउ कस्तो परो केही लेखा जोखा गरिदैनथ्यो तर,, घरकी जाहान सम्बर्धन परियोजनाको समुहमा आवद्ध भएपछि सबै कुरामा लेखा जोखा नाफा घाटा केलाउन थालियो ।’
रमणीको काममा उनका छोराहरुले पनि सघाउने गरेका छन् । माईलो छोराले झन कृषि विषयमा १२ कक्षासम्म अध्ययन गरी उनको तरकारी खेतीका लागि घरमै कृषि प्राविधिक पाएकी छन् । उनले सम्बर्धन परियोजनाबाट झोलमल बनाउनका लागि ड्रम, आवश्यक सामग्री, विउविजन, तथा खेती गर्नको लागि आवश्यक प्राविधिक सहयोग र तालिम प्राप्त गरेको बताउछिन ।
उनले वर्षमा तीन खेतीगर्दै आएको बताईन । उनले भनिन–‘ सबै सिजनको तरकारी उत्पादन गर्ने गरेका छौ । उत्पादन भएको तरकारी कृषिहाटबजार र घरबाटै विक्रिहुने गरेको छ ।’ उनले परियोजनाको कारण स्वरोजगार संगै आम्दानी पनि हुन सकेको छ ।
रमणी त परियोजनाका लागि एक प्रतिनिधि पात्र हुन उनी जस्ता २० जना किसानलाई समेटेर एक समुह निर्माण गरिएको र यस्तो समुह बाँकेमा १० बर्दियामा १० वटा रहेको सम्बर्धन परियोजनाका नीति कार्यान्वयन अधिकृत जयन जोशीले बताए । उनले परियोजनाले मेन्था खेतीको प्राविधिक तालिम २ समुहमा गरिएको, झोलमल प्रदर्शनी २ समुहमा, नर्सरी व्यवस्थापन तालिम सञ्चालन गरिएको जानकारी दिए ।
यसैगरी बैकल्पिक खेती बेसार, खुर्सानी, कुरीलो, करेला, धनिया, लसुन, प्याज, तील आदीको विउ वितरण तथा प्रदर्शनी, हजारी विउ सहयोग तथा प्रदर्शनी र ४ वटा समुहमा सिचाईको लागि सहयोग गरिएको बताए ।
परियोजनाले समुहको बचतको लागि बाकस, स्टेशनरी, पासबुक जस्ता सामानहरु उपलब्ध गराएको कारण उनीहरुका लागि सहज भएको परियोजना नीति कार्यान्वयन अधिकृत जोशीले बताए ।
वन र कृषि क्षेत्रलाई प्रविधिसंग जोडेर यसमा आबद्ध समुदाय तथा व्यक्तिलाई सम्बृद्ध बनाउन बाँके र बर्दियामा सम्बर्धन परियोजना सञ्चालनमा ल्याईएको हो । युरोपियन युनियन र अष्ट्रियन विकास नियोगको आर्थिक सहयोग तथा आड्रा नेपालको समन्वय र एनसाब नेपाल, बीग्रुप र फेकोफनको साझेदारीमा सञ्चालित ‘सम्वर्धन परियोजना’ बाँकेको कोहलपुर नगरपालिका, राप्ती सोनारी गाउँपालिका तथा बर्दियाको मधुवन र ठाकुरबाबा नगरपालिकामा सञ्चालित छ ।
परियोजनाले नेपालको पश्चिमी भू–भागमा रहेका विपन्न, संकटासन्न तथा पछाडि परेका समूहहरूको सामाजिक र आर्थिक सशक्तिकरणमा बाधा पु¥याउने विभिन्न मूल कारणहरूलाई सम्बोधन गर्ने उद्देश्य राख्दै परियोजनाले सामुदायिक स्तरका नागरिक समाज संगठनहरूसँग घनिष्ठ रूपमा काम गरी उनीहरूको दिगो रूपमा सञ्चालन गर्ने क्षमता वृद्धि गर्न तथा दीर्घकालीन प्रभाव सिर्जना गर्नका लागि दक्ष र प्रभावकारी बन्न सहयोग पु¥याउने लक्ष लिएको छ ।
परियोजनाले बाँके बर्दियाका २५–२५ गरी ५० सामुदायिक बन उपभोक्ता समुह र बाँकेका १० बर्दियाका १० गरी २० वटा कृषक समुहलाई प्रविधिसंग जोडेरे उनीहरुको बृत्ति विकासको लागि विभिन्न कार्यहरु गर्दै आएको छ ।
