सदरलाइन / रुद्र सुवेदी 
नेपालगन्ज : जातिमा मात्र जनस्वास्थ्य समस्याको रुपमा देखिएको सिकलसेलको रोकथाम र सचेतनाको लागि थारु समुदायमा बैवाहिक सम्बन्ध कायम राख्दा सिकलसेल जाँच गराएर मात्र विवाह गर्न चिकित्सकले सुझाव दिएका छन् ।
नेपालगन्जको भेरी अञ्चल अस्पतालमा सिकलसेल एनिमिया तथा फाल्सिमियाको बारेमा सोध गर्दै आएका प्रमुख कन्सल्टेन्ट फिजिसियन डा. राजन पाण्डेले सिकलसेलबाट आगामी पुस्तालाई जोगाउनको लागि थारु–थारुबीच बैवाहिक सम्बन्ध कायम गर्दा सिकलसेल जाँच गराएर मात्र विवाह गर्न सल्लाह दिएकाहुन ।
उनले भने–‘अव थारु समुदायको बर र बधुको राशी र ग्रह शान्तिको भन्दा सिकलसेल भए नभएको एकीन गरेर मात्र कुन्डली मिलाउनु पर्ने बेला भएको छ । यसो गर्न सकिएमात्र भावी पुस्तालाई सिकलसेल मुक्त गर्न सकिने छ ।’
प्रमुख कन्सल्टेन्ट फिजिसियन डा. पाण्डेले आमा र बाबुमा सिकलसेल भए बच्चामा सर्ने सम्भावना एक सय प्रतिशत भएको कारण आमा वा बाबुमा मात्र सिकलसेल भए बच्चामा सर्ने सम्भावना अलि कम हुने जानकारी दिँदै उनले बर र बधुमा सिकलसेल भए विवाह गर्न उत्तम नहुने जिकिर गरे ।
उनले सिकलसेलका विरामीले गाह्रो र धेरै मेहनत पर्ने काम दौडनु पर्ने वा बल प्रयोग हुने काम गर्न नहुने सल्लाह दिदै दौड्ने र बल पर्ने काम गर्दा सिकलसेलका विरामीले ख्याल पु¥याउनु पर्ने बताए । उनले गत वर्ष नेपालगन्जमा म्यादी प्रहरीमा भर्ना हुन आएका बाँकेका एकजनाको मृत्यू भएको प्रसंग उल्लेख गर्दै म्यादी प्रहरीमा भर्ना हुन आएका बैजापुरका एक जनाको दौड्ने क्रममा लडेर मृत्यू भएपछि अनुसन्धान गर्ने क्रममा घरका सदस्यमा सिकलसेल फेला परेको उनले बताए । उनले विदेशमा सिकलसेल भएका विरामीलाई दौड र साह्रो, गाह्रो काममा छुट भएको जानकारी दिए ।
उनले हरेक वर्ष सिकलसेलका विरामीको संख्या थपिदै गएको उल्लेख गर्दै भने–‘हरेक वर्ष तीन सयको हाराहारीमा सिकलसेलका विरामी थपिने गरेको छन् । उनले हाल एक हजार पाँच सय जना सिकलसेलका विरामी आफ्नो नियमित सम्पर्कमा रहेको बताए ।
उनले २०७४ सालमा दुई सय ९९ जना विरामी फेला परेको बताए । ‘यी विरामी भेरी अंचल अस्पताल र मेरो निजी क्लिनिकमा आएका विरामी मात्र हुन्, दाङ, बाँके, बर्दिया तथा कैलाली र सुर्खेतका अस्पतालमा थप विरामीले उपचार गराएका हुनु पर्छ,’ डा. पाण्डेले भने । उनले अन्तिम अवस्थामा उपचारका लागि भेरी अंचल अस्पतालमा विरामी आउने गरेको बताए ।
सिकलसेलका बारेमा जानकारी नहुँदा विभिन्न अस्पतालमा उपचार गराएपछि मात्र विरामी यहाँ आउने गरेको बताउँदै उनले गाउँमा सयौँ सिकलसेलका विरामी भएको बताए । ‘धेरैलाई जानकारी छैन, जानकारी भएका पनि जाँच गराउन नसकेर घरमै बसेको अवस्था छ,’ उनले भने–‘सिकलसेलले थारु समुदायको आर्थिक, सामाजिक, शैक्षिक क्षेत्रमा असर पारेको छ, यसले थारु समुदायको जिविकोपार्जनमा असहजता ल्याएको छ ।’
उनले बर्दियामा मात्र ५ सय ६१ जना विरामी आफ्नो सम्पर्कमा भएको बताए । बर्दिया पछि दाङ दोस्रोमा रहेको छ । दाङमा तिन सय विरामी छन् । भने, कैलालीमा १ सय ८०, बाँकेमा १ सय २४ र सुर्खेतमा एक सय सिकलसेलका विरामी रहेका छन् । सम्पर्कमा रहेका मध्ये अधिकांस विरामी थारु समुदायको भएको उनले बताए । ‘फेला परेका मध्ये ९९.९९ प्रतिशत विरामी थारु समुदायका छन्,’ उनले भने । उनले अन्य समुदायका एकदमै नगन्य संख्यामा विरामी फेला परेको बताए । उनका अनुसार हालसम्म तिन जना मात्र अन्य समुदायका फेला परेका छन् फेला परेका विरामी मध्ये सवैभन्दा धेरै ११ बर्षदेखि ३० बर्ष उमेर समूहका भएको डा. पाण्डेले बताए । रोगको पहिचान हुन नसक्दा सानो उमेरमै मृत्यू हुने गरेको उल्लेख गर्दै उनले सिकसेलका विरामीको रोग पहिचान नभएका कारण धेरैले ज्यान गुमाइसकेको बताए । उनले गर्भमै छँदा बच्चामा सिकलसेल भइसक्ने बताए ।
‘जन्मिनुभन्दा ९ महिना अघि नै सिकलसेल भइसक्छ । रोगको पहिचान हुन नसक्दा सिकलसेल भएका बच्चाको सानोमै मृत्यू भइहाल्छ,’ डा. पाण्डेले भने, ‘यी पनि बल्लतल्ल बाँचेका मध्येका हुन् ।’ बच्चा जन्मिनासाथ सिकलसेल जाँच गराउनु पर्ने चिकित्सकको सुझाव छ । सिकलसेल भएका बच्चालाई निमोनिया, जन्डिस हुने बताउँदै उनले चिकित्सकलाई उपचारमा समस्या हुने बताए । सिकलसेलको बारेमा जानकारी भए चिकित्सकलाई उपचार गर्न सजिलो हुने उनको भनाई छ ।
नेपाल सरकारले नेपालगन्जको भेरी अञ्चल अस्पताललाई सिकलसेलको केन्द्रीय सोध केन्द्रको रुपमा विकास गरी समुदायमा सचेतना फैलाउन तथा उनीहरुलाई उपचार दिन सुरु गरे पनि सिकलिङ्ग जाँच महंगो भएको कारण सो समेत निशुल्क गर्न सुझाव आउने गरेको छ ।
सिकलसेल जाँच गरेरमात्र विवाह गर्न चिकित्सकको सुझाव
६ असार २०७५, बुधबार ०९:२०
